آشنایی با دوره های آموزشی در آلمان

آلمان مانند هر کشور دیگری سیستم آموزش و پرورش مخصوص به خود را دارد. ما سعی کرده ایم در این مطلب دوره های تحصیلی در آلمان را برایتان توضیح دهیم. برخلاف مطالب دیگر که بیشتر در مورد ادامه تحصیل در مقاطع دیپلم به بالاست، در این مطلب از ابتدای دوره های آموزشی یعنی از تحصیلات ابتدایی شروع به معرفی نموده ایم. اگر به فکر مهاجرت هستید و کودکی ندارید و یا با فرزندتان که درحال خواندن دوره دبستان یا دیگر مقاطع است، قصد مهاجرت دارید، در ادامه این پست همراه ما باشید چرا که با قوانین جذاب تحصیل در آلمان آشنا می شوید و آرزو می کنید که ای کاش بتوانید فرزندتان را در این کشور به مدرسه بفرستید.

دوره های آموزشی در آلمان به سطوح زیر تقسیم می شود:

• آموزش های اوایل کودکی
• تحصیلات ابتدایی
• تحصیلات متوسطه
• تحصیلات دانشگاهی
• ادامه تحصیل

آموزش های اوایل کودکی

این دوره آموزشی که اولین دوره آموزشی در آلمان محسوب می شود، یک گزینه انتخابی برای والدین است و به صورت اجباری اعمال نمی شود. در این دوره از کودکان بین 0 تا 6 سال مراقبت می شود. و جالب است بدانید که این آموزشات در رده های سنی مختلف نیز طبقه بندی می شود. در ادامه به روش ها و مواد تدریس در آموزش پیش دبستان برای هریک از گروه های سنی اشاره خواهیم کرد.

کودکان زیر 3 سال

هدف اصلی که سیستم تحصیلی آلمان برای کودکان این سنین دنبال می کند، پیشرفت مهارت های ارتباطی در میان کودکان است. علاوه بر آن توسعه مهارت های زبانی از طریق کنش های اجتماعی با کودکان و بزرگسالان دیگر.

مهارت های ارتباطی و زبانی توسط الگوی نقش زبان (مربیان)، نمایش نامه های انگشتی، آواز خواندن، کتاب های تصویری و همچنین کار با ابزار به کودکان آموزش داده می شود.

علاوه بر این، بخش مهم دیگری در آموزش پیش دبستانی وجود دارد و آن رشد حرکتی است. این آموزش شامل افزایش آگاهی از بدن، خود پذیری، اعتماد به نفس و تمرکز در میان کودکان نوپاست. پیشرفت حرکتی از طریق فعالیت های بدنی، بازدید از محیط های عمومی، برنامه های آموزش و ریتمیک ابتدایی، آواز خواندن و بازی کردن انجام می شود.

 شاید این بخش یکی از بزرگترین مزیت های تحصیل در این کشور باشد چرا که رشد اعتماد به نفس و دوست بودن با بدن از جمله ویژگی هایی هستند که در بزرگسالی خود را نمایان می کنند و از ویژگی های انسان موفق هستند.

کودکان بالای 3 سال

ارزش های اصلی که آموزش پیش دبستانی به دنبال افزایش آن در میان کودکان است، مهارت های کار تیمی است که به صورت نامحسوس در خلال زندگی روزمره به کودکان آموزش داده می شود.

آموزش های کلیدی برای این کودکان شامل دسته های زیر است:

1- زبان، نوشتن، ارتباطات

2- توسعه شخصی و اجتماعی

3- توسعه ارزش ها و معارف دینی

4- علوم طبیعی، ریاضیات، تکنولوژی (اطلاعات)

5- هنرهای زیبا، کار کردن با رسانه های گوناگون

6- بدن، حرکت، سلامت

7- طبیعت و محیط های فرهنگی

چنین ارزش هایی از طریق یادگیری خود سازمان یافته، یادگیری خلاق، فعالیت های تیم سازی، تحقیقات و فعالیت های تجربی آموزش داده می شود.

ارزیابی دستاوردهای آموزشی در آموزش پیش دبستانی در آلمان

کودکان با توجه به موفقیت تحصیلی خود که با شرکت در موسسات پیش دبستانی آلمان حاصل شده است، ارزیابی نمی شوند. درعوض آنها مدام تحت نظارت مربیان و یا معلمان خود از نظر دستیابی به اهداف یادگیری قرار می گیرند.

مربیان در مورد اقدامات بعدی درباره مهارت های یادگیری کودکان به بحث و تبادل نظر می پردازند.

چه می شود اگر کودکی هنوز برای شروع دوره های آموزشی در آلمان آماده نباشد؟

یک گزینه برای کودکانی که به سن حضور در مدرسه رسیده اند اما هنوز به پیشرفت لازم جهت مطالعات بیشتر نرسیده اند وجود دارد. این امر برای کودکان دارای معلولیت و افراد نیازمند آموزش مخصوص که به تحصیل می پردازند وجود دارد. آنها می توانند در مدرسه ای ویژه که معروف به مهد کودک (Schulkindergärten) یا کلاس مقدماتی (Vorklassen) قبل از مدرسه است، مراجعه کنند.

آموزش اجباری در آلمان

چه چیزی در آلمان به عنوان آموزش اجباری در نظر گرفته شده است؟

همه آلمانی ها موظفند در آموزش ابتدایی و متوسطه شرکت کنند. آنها از زمان رسیدن به سن 6 سالگی باید دوره های تحصیلی را شروع کنند.

اولین دوره که هر آلمانی باید پشت سر گذارد Kindergarten یا همان مهد کودک است. این دوره یک ساله می باشد. دوره بعدی آموزشی Grundschule  نام دارد که معادل با مدارس ابتدایی در ایران است. بعد از گذراندن این دوره، آموزش در آلمان به سه شاخه تبدیل می شود:

•  Gymnasium: افرادی که وارد این دوره می شوند با احتساب دوره ابتدایی 12 سال از تحصیل خود را کامل می کنند.
•  Realschule
• Hauptschule

 دو دوره بعدی از سطح های پایینتری برخوردار هستند که افراد در این دوره ها تا 9 سال و 10 سال تحصیلات خود را کامل می کنند. کسانی که تا 10 سال را کامل می کنند، می توانند برای ورود به دوره های آوسبیلدونگ اقدام کنند. یعنی اگر کسی به دلیل پایین بودن نمرات نتواند وارد دوره Gymnasium شود، اگر از سطح پایینی برخوردار باشند وارد Realschule می شوند و کسانی که سطح متوسطی دارند وارد Hauptschule می شوند.

سپس، بعد از گذراندن این دوره ها برای ورود به مدارس آموزش فنی و حرفه ای یا همان آوسبیلدونگ واجد شرایط می شوند. از طرفی کسانی که موفق به گذراندن دوره Gymnasium شوند می توانند بعد از آن وارد دانشگاه شوند.

اگر جوانان نتوانند در کلاس های تمام وقت مدارس آموزشی یا فنی و حرفه ای، در سطح متوسطه بالاتر شرکت کنند، باید در کلاس های نیمه وقت شرکت کنند. این امر حتی در صورتی که قبلا دوره آموزشی اجباری را گذرانده باشند هم صدق می کند. چنین تعهدی به عنوان حضور اجباری Berufsschule Berufsschulpflicht شناخته می شود و 3 سال به طول می انجامد.

سایر کودکانی که در اینگونه آموزش ها شرکت نمی کنند، ممکن است لازم باشد در کلاس ها و آموزشهای تمام وقت (فقط در مدارس حرفه ای) شرکت کنند.

طبق قوانین آلمان ،کودکان دارای معلولیت نیز باید آموزش اجباری را تکمیل کنند. با توجه به نیازهای ویژه آموزشی، آنها در یک مدرسه معمولی یا مخصوص (Sonderpädagogische Bildungseinrichtungen) آموزش می بینند.

آموزش اجباری آلمان، دانش آموزان را موظف می کند تا به طور مرتب در درسهای مدرسکه شرکت کنند و در کنار تحصیل در آلمان به سایر فعالیت ها، رویدادها، پروژه های رسمی و غیره مدرسه بپردازند. همچنین این اجبار به نوع پیگیری و برخورد والدین هم مربوط می شود. آنها باید مرتبا بر پیشرفت تحصیلی فرزندان خود نظارت داشته باشند و در جلسات والدین مدرسه شرکت کنند.

آموزش مقطع ابتدایی در آلمان

در آلمان چه چیزی به عنوان تحصیلات ابتدایی در نظر گرفته می شود؟

Grundschule (دبستان) آموزش های اجباری را از طریق کلاس های مختلط مهارت آموزی برای کودکان زیر 6 سال ارائه می دهد تا زمانی که آنها کلاس چهارم (یا ششم در برلین و برندنبورگ) را تکمیل کنند.

در آلمان دو نوع سیستم آموزشی ابتدایی وجود دارد. در یک سیستم تحصیلی قبل از آموزش مدرسه که مدت آن 5 روز می باشد، سالانه 188 روز تدریس وجود دارد. در یک سیستم پیش دبستانی قبل از مدرسه 6 روزه، 208 روز آموزش در سال وجود دارد که این آموزش ها شامل دو روز شنبه در ماه نیز می شود.

دانش اموزان مدارس ابتدایی موظفند در 20 تا 29 دوره در سال اول شرکت کنند. دوره های مقطع ابتدایی به طور معمول تا 45 دقیقه به طول می انجامد. در طی یک روز حداکثر تا 6 دوره تدریس می شود.

روش های تدریس در مدارس ابتدایی آلمان به چه شکل است؟

هدف اصلی آموزش ابتدایی آلمان توسعه درک اساسی، مهارت ها، توانایی ها و تجربه های اصلی دانش آموزان است.

موضوعاتی که در مدارس ابتدایی آلمان تدریس می شود زبان آلمانی، ریاضیات، مطالعات عمومی، زبان خارجی، هنر، صنایع دستی، طراحی پارچه، موسیقی، ورزش و دین و اخلاق است. آنها همچنین آموزش های بین فرهنگی،  انفورماتیک، علوم طبیعی، تکنولوژی، رسانه، بهداشت، زیبایی شناسی، توسعه پایدار و ارزش های تحصیلی از دیگر مفاد آموزشی این مقطع می باشد.

اهداف یادگیری در مدارس ابتدایی از طریق مشارکت دانش آموزان در برنامه ریزی، اجرا، تجزیه و تحلیل موضوعات درسی به شیوه ای سازگار انجام می شود که همراه با دانش، علاقه و کنجکاوی است. همچنین دانش آموزان برای شرکت در سازماندهی طرح های ابتکاری و پروژه های رشته های مختلف مدارس تشویق می شوند.

کتاب های درسی دبستان در آلمان که به عنوان مرجع درسی استفاده می شوند، باید به تصویب وزارت مربوطه برسند.

افرادی که از بیماری طولانی مدت یا ناتوانی جسمی رنج می برند و نمی توانند در دروس آموزشی ابتدایی شرکت کنند، می توانند این آموزش ها را با همان کیفیت در خانه دریافت کنند.

علاوه بر این، المان برای کودکان افراد متخصص که مدام در سفر هستند و نمی توانند به طور منظم در مقطع ابتدایی تحصیل کنند، برنامه آموزشی ویژه ای ارائه می دهد. مدرسه هایی مانند «Schule für die kinder beruflich Reisender» برای این گروه از کودکان زمانی که در حال سفر نیستند، آموزش های جداگانه ای ارائه می دهند.

سیستم درجه بندی در مدارس ابتدایی آلمان به چه شکل است؟

با گذراندن دروس سطح1، کودکان بدون در نظر گرفتن سطح دانش به دست آمده از مطالعات، به طور خودکار به سطح 2 منتقل می شوند. با شروع سطح 2، با توجه به سطح دانشی که در طول مطالعات به دست آورده اند، نمره ی مناسبی اعطا می شود. در صورت عدم موفقیت در کلاس، کودکان مجبورند یکبار دیگر دروس کلاس را تکرار کنند.

در گزارشی که خود مدرسه منتشر می کند (Zeugnis) تمام نمره های به دست آمده در طول سال تحصیلی نشان داده می شود و بر اساس آن تصمیم گرفته می شود که کودک به کلاس بعدی برود یا دوباره همان سطح را تکرار کند.

سیر پیشرفت دانش آموزان در مدارس ابتدایی آلمان با استفاده از سیستم درجه بندی 6 نمره ای به شرح زیر ارزیابی می شود:

• 1 (خیلی خوب)
• ·       2 (خوب)
• ·       3 (رضایت بخش)
• ·       4 (قابل قبول)
• ·       5 (ضعیف)
• ·       6 (خیلی ضعیف)